ఇన్ద్రయజ్ఞము శ్రీ వాసిష్ఠ గణపతిమునీంద్రుల అమూల్య ప్రసాదము, అమోఘ ఉపాయము!

Group of Seekers performing Indra Yajnam

॥ ఇన్ద్ర హృదయము, ఋషుల అభిమతము!॥

'ఇన్ద్ర ఇతి బ్రవీతన' (ఋ.వే:8.92.2), 'శ్రదస్మై ధత్త సజనాస ఇన్ద్రః' (ఋ.వే: 2:12:5), 'సర్వం తదిన్ద్ర తే వశే' (ఋ.వే: 8.93.4) మొదలగు ఋగ్వేద మస్త్రముల శ్రవణ మాత్రముచేతనే అన్తర్హృదయములో అకస్మాత్తుగా ఒకానొక స్ఫురణ కలుగుతుంది. ఏదో అశరీర దివ్య దేవతాత్మ ఆకాశవాణిగా నినదించుచున్నట్లు అనిపిస్తుంది. ఛన్దస్సే శరీరముగా గల స్వరవతి అగు జనని మనల్ని నిద్ర నుంచి లేవమని హెచ్చరించుచున్నట్లు. ఆజ్ఞాపిస్తున్నట్లుగా వినిపిస్తుంది.

“ఇన్ద్ర” అను నామమునందు సర్వదా శ్రద్ధ కలిగియుండుమని, ఇన్ద్రుని శరణుజొచ్చి ధైర్యము వహించి ఉండమని ఋషులు మనకు బోధించారు. "సత్యమే వై తత్సర్వం" అని ఋషులు స్తుతించారు. వారి యొక్క వాక్కులు మస్త్రమయమైన సత్యము. ఋషులు గానము చేసినవి ప్రత్యక్ష బ్రహ్మసంజ్ఞ పూరితములు గావున సత్య మస్త్రములు. ఋషులు సత్యవ్రతమునే పాటించుచూ, నిరంతరము సత్యవచనమునే పల్కుచు, సత్యమును గూర్చియే చింతన చేయుచూ, అట్టి పరమమైన సత్యమే ఇన్ద్రుడని సంస్తుతి చేయుచూ "సత్యమిద్వా ఉ తం వయమిన్ద్రం స్తవామ నానృతమ్” (ఋ.వే: 8.62.12) అను మస్త్రమునందు తెలిపిన విధముగా ఎల్లప్పుడూ 'ఇన్ద్ర' అను సత్త్వరసమునే శ్రవణము గావించుచూ నిష్ట వహించారు.

మన్రవర్ణములలో ఇన్ద్రుడే సత్యమని, మనకు వినిపించుచున్న బోధ. "ఇన్ద్రో బ్రహ్మేన్ద్ర ఋషిరిన్ద్రః పురూ పురూహూతః। మహాన్ మహీభిః శచీభిః॥ (ఋ.వే: 8.16.7) అను మహర్షి ఇరిమ్బిఠే: ఋగ్నస్త్రము ద్వారా ఇన్ద్రుడే పరమ సత్యమగు బ్రహ్మమనియు, జగత్తున సదధిష్ఠాన పురుషుడనియు, విశ్వద్రష్టయనియు, విశ్వాత్మ స్వరూపుడనియు, విశ్వ విభూతి-శక్తి-పరిపూర్ణ సత్త్వ స్వరూపుడు ఇన్ద్రుడే అని మనకు తెలియుచున్నది. మరియు 'ఇన్ద్రో విశ్వస్య రాజతి' (సా.వే: 456; యజు.వే: 36.8) 'విశ్వస్మాదిన్ద్ర ఉత్తరః' (ఋ.వే: 10.96.1), 'అహమిన్ద్రో న పరాజిగ్య ఇద్దనం న మృత్యువే అవతస్థే కదాచన' (ఋ.వే:10.48.5) 'ఇన్ద్రో యాతో వసితస్య రాజా సేదు రాజాక్షయతి చర్షణీనామ్' (ఋ.వే:1.32.15) ఇత్యాదిగానున్న వందల కొలది, వేల కొలది ఋగ్మన్త్ర వర్ణములు 'ఇన్ద్రుని' సర్వశ్రేష్ఠత్వమును పలువిధములుగా వర్ణించుచున్నవి. గావున, ఇన్ద్రుడే సకలజగత్తుకి అధిష్టానభూతుడు, విశ్వాధ్యక్షుడు, సర్వైశ్వర్య పరిపూర్ణుడు, సర్వగుణ పరిపూర్ణుడు, పరదేవతయని సకల వేదముల సిద్ధాంతముగా రూఢీ అగుచున్నది.

“ఇది పరమైశ్వర్యే” అను వేద వాక్యములోని ధాత్వర్థము, ‘ఇన్ద్రః' అనగా పరమైశ్వర్య పూర్ణుడని తెలుస్తున్నది. ఇదంతయూ మా పూజ్య గురుదేవులైన శ్రీ వాసిష్ఠ గణపతిమునీంద్రుల వాక్కుల ద్వారా లబ్ధమైన, 'ఇన్ద్ర హృదయము', వైదిక ప్రమాణములతో ప్రతిపాదించు పరమసత్యము అని బ్రహ్మర్షి దైవరాత వైశ్వామిత్ర తమ ఇన్ద్ర యజ్ఞ గ్రంథ భూమికలో తెలిపినారు.

॥ ఇన్ద్రయజ్ఞ ఆవశ్యకత - విశిష్ఠత ॥

మన పూర్వీకులైన ఋషులు ఎన్నో ఘోర సమస్యలను, సంక్లిష్ట పరిస్థితులను ఇన్ద్ర సహాయమును పొంది అధిగమించినట్లు అనేకానేక వేద వాఙ్మయ ప్రమాణముల ద్వారా నిరూపింపబడుచున్నది. ప్రస్తుతము మన భారత దేశము మరియు సనాతన వైదిక ధర్మము అన్తర్బాహ్య శత్రువుల వలన, అన్తః కలహములవలన, హింసాత్మక పరిస్థితుల వలన ఎన్నో విపరీత సమస్యలను ఎదుర్కొనుచున్నది. భారతీయులకు తమను, తమ కుటుంబాన్ని, తమ సంఘమును మరియు దేశమును సంరక్షించుకునేందుకు ‘ఇన్ద్రయజ్ఞం” పటుతర శక్తివంతమైన సాధనమని పేర్కొనుటలో ఏమాత్రమూ అతిశయోక్తి లేదు.

యజ్ఞరూపకముగా సమస్త కర్మలు సాఫల్యమవుతాయని ఎందరో అట్టి మార్గముద్వారా సుకృతత్వమును ప్రాప్తింపజేసుకొనిరని, "తదేతత్సత్యం మన్త్రేషు కర్మాణి కవయో యాన్యపశ్యన్ తాని త్రేతాయాం బహుధా సన్తతాని తాన్యాచరథ నియతం సత్యకామాః ఏష వః పపన్థా: సుకృతస్యలోకే” (మాన్డూక్య ఉపనిషత్తు 10. 2. 1) అను మస్త్రప్రమాణము ద్వారా తెలియబడుచున్నది. అనాదిగా సృష్టియొక్క ప్రథమ ధర్మముననుసరించి దేవతలు యజ్ఞముద్వారా యజ్ఞమును అనుష్ఠించి యజ్ఞసిద్ధిని సాధించి సృష్టిని పరికల్పించారని, మహిమాన్వితమైన దివ్య ఆనన్దసిద్ధిని పొందారని, మన పూర్వీకులు అదే మార్గమున యజ్ఞముద్వారా దివ్యదేవతా సాన్నిధ్యమును పొందారని పురుషసూక్తములోని "యజ్ఞేన యజ్ఞమజయన్త దేవాః" (ఋ.వే: 10.90,16) మస్త్రము ప్రతిపాదించుచున్నది. "యజ్ఞరథర్వా ప్రథమః పదస్తతే" (ఋ.వే: 1.83.5), ప్రప్రథమముగా ఆధర్వణ ఋషి యజ్ఞముద్వారా మార్గమును ఏర్పరచెనని, “యజ్ఞేన వాచః పదవీయమాయన్ తామన్వవిన్దన్నృషిషు ప్రవిష్టామ్” (ఋ.వే: 10.71.3) యజ్ఞముద్వారా గుప్తమైన వాక్కుననుసరించి, అది తమ హృదయములోనే ప్రకాశించుచున్నదని ఋషులు కనుగొన్నారని ఈ మస్త్రము తెలుపుచున్నది తద్వారా తపస్సునకు యజ్ఞము ఎంతో ప్రధానమని నిరూపింపబడుచున్నది.

“యజ్ఞ ఇన్ద్రమవర్ధయద్” (ఋ.వే: 8.14.5) అను మస్త్రముద్వారా విశ్వామిత్ర మహర్షి, 'ఓ యజ్ఞాధిపతి ఇన్ద్రా! యజ్ఞమును సంరక్షించి, యజ్ఞముద్వారా యజ్ఞమును అభివృద్ధిగావింపుమా' అని ప్రార్ధించెను. "యజ్ఞో హి త ఇన్ద్ర వర్ధనో భూత్" (ఋ.వే: 3.32,12) మొదలగు మస్త్రప్రమాణములు యజ్ఞము ఇన్ద్రుని శక్తిని వ్యాప్తిచేయుననియు, మన ఆన్తర్యమునందు ఇన్ద్రుడు వృద్ధిచెందుననియు, సమిష్టిగా-నిష్కామముగా చేయు యజ్ఞ ఫలము ఇన్ద్రునకు 'అహి' మొదలగు రాక్షసులను వజ్రాస్త్రముతో సంహరించు శక్తిని వృద్ధిచేయుననియు తెలియబడుచున్నది.

ఋగ్వేద స్తుతులనుంచి ఇన్ద్రుడే పూరాతనుడనియు, యజమానికి జీవనీయ ఐశ్వర్యములను ప్రసాదించువాడనియు, యజమానిని యజ్ఞము ప్రేరేపించుననియు, అట్టి యజ్ఞార్థము ప్రత్యక్ష బ్రహ్మస్వరూపమైన వేదమస్త్రములు ప్రకాశించెననియు, ఇన్ద్రయజ్ఞము ద్వారా యజమాని శ్రీఘ్రముగా ఫలములను సాధించగలడనియు "అహం దాం గృణతే పూర్వ్యం వస్వహం బ్రహ్మ కృణవం మహ్యం వర్ధనమ్। అహం భువం యజమానస్య చోదితా యజ్వనః సాక్షి విశ్వస్మిన్ భరే ఇతి॥ (ఋ.వే: 10.49.1) అను వైకుంఠ ఋషి యొక్క మన్త్ర దర్శనము తెలుపుచున్నది.

ఇన్ద్రుని ప్రసన్నముగావించుకొనుటకు యజ్ఞము ప్రభవించెననియు, యజమానికి యజ్ఞము ఆధారమనియు "యజ్ఞేనేన్ద్రమవసాచక్రే అర్వాగైనం సుమ్నాయ నవ్యసే వవృత్యామ్ (ఋ.వే: 3.32.12) అను విశ్వామిత్ర మన్త్ర దర్శనము స్పష్టముగావించుచున్నది. యజమాని యజ్ఞము ద్వారా సాక్షాత్తు భగవానిన్ద్రునితో సఖ్యము ప్రాప్తింప జేసుకొనుట సాధ్యమని వేదముఖముగా తెలియబడుచున్నది. "యే యజ్ఞేన దక్షిణయా సమక్తా ఇన్ద్రస్య సఖ్యమమృతత్వ మానశ | తేభ్యో భద్రమఙ్గిరసో వో అస్తు ప్రతిగృభ్ణీత మానవం సుమేధసః" (ఋ.వే:10.62.1) అను మస్త్రము దక్షత, శ్రద్ధతో చేసిన యజ్ఞము ద్వారా ఇన్ద్రుని సఖ్యమును, అమృతత్త్వసిద్ధిని, భద్రమైన స్థితిని అఙ్గిరస ఋషులు సాధించెనని ఋజువు చేస్తున్నది. గావున, పూర్వీకులైన దేవతలు, ఋషులు, మనుష్యాదులు భగవాన్ ఇన్ద్రుని సఖ్యతను, అమృతత్త్వసిద్ధిని ప్రాప్తింప జేసుకొనుటకు యజ్ఞము పరమసాధనమని గుర్తించారని విదితమగుచున్నది.

"మన్యే త్వా యజ్ఞియం యజ్ఞియానాం మన్యే త్వాచ్యవనమచ్యుతానామ్ మన్యే త్వా సత్త్వనామిన్ద్ర కేతుం మన్యే త్వా వృషభం చర్షణీనాం||" (ఋ.వే: 8.96.4) అను మస్త్రము, సమస్త యజ్ఞములకు అధిపతి ఇన్ద్రుడేయనియు, సమస్త యజ్ఞములు పరమ పురుషుడైన ఇన్ద్రుని వైపుకే సాగుననియు, సమస్త యజ్ఞములకు, దేవతల కర్మాచరణములకు అఖిల సాక్షియు, యజ్ఞియుడు-యజ్ఞాత్మ 'ఇన్ద్రుడే' అని తెలుపుచున్నది.

కావున, పరమ పురుషుడైన ఇన్ద్ర భగవానునిని కొరకు చేయు “ఇన్ద్రయజ్ఞము” సమస్త యజ్ఞములలో ప్రధానమైనది. ఇన్ద్రయజ్ఞము శ్రేష్ఠతమము, సర్వాభీష్ట సాధకత్వము-సర్వాత్మక సిద్ధము!

॥ ఇన్ద్రయజ్ఞ ప్రయోగము ॥

'ఇన్ద్రయజ్ఞం' అను ఈ ప్రయోగ విధానమును సంస్కృతమున పరికల్పించిన వారు "బ్రహ్మర్షి దైవరాత వైశ్వామిత్ర". వీరి పూజ్య గురుదేవులు సాక్షాత్తు బ్రహ్మణస్పత్యాంశ సంభూతులు, నిత్య తపోవ్రతులు, మహోన్నత పండితులు, సిద్ధ పురుషుడు అయిన "కావ్యకంఠ వాసిష్ఠ శ్రీ గణపతిమునీన్ద్రులు”. శ్రీ గణపతిమునిగారు సాక్షాత్తు వైదికకాల ఋషివలే తమ జీవితమును "ఋషి వైభవ పునఃప్రతిష్ఠాపన” కొరకు అంకితముగావించి, వేదవాఙ్మయమును పరిశోధించిన వేదమూర్తులు - ఋషి తుల్యులు.

శ్రీ గణపతిముని గారు పెక్కుమంది శిష్యులకు విశిష్ట వైదిక మస్త్రములను ఉపదేశించటయే గాక, వారి చేత ఇన్ద్రయజ్ఞమును కూడా చేయించారు. వైదిక ప్రయోగ విధానములో జాతి-కుల-వర్ణ-లింగ వివక్షత లేకుండా అందరూ యజ్ఞము చేయవచ్చని శ్రీ గణపతిమునిగారు బోధించారు. వారు ఖరగ్పూర్ (ఖడ్గపురము), కలకత్తా ప్రాంతములలో ఉన్నప్పుడు ప్రతీవారం శిష్యులచేత యజ్ఞము చేయించి, ప్రతీ ఒక్కరు కుటుంబంతో సహా ఇన్ద్రయజ్ఞము చేయుచుండవలెనని సూచించారు.

శ్రీ గణపతిముని గారు సిద్ధి పొందిన తరువాత, వారి ప్రియ శిష్యులైన బ్రహ్మర్షి దైవరాత, శ్రీ గణపతిమునిగారు ఉపదేశించిన పెక్కు అభీష్ఠ మస్త్రములతో శక్తివంతమైన, సరళమైన వైదిక ప్రయోగ విధానములో, ఈ ఇన్ద్రయజ్ఞమును పరికల్పించారు. 'ఇన్ద్రయజ్ఞం' ద్వారా ఐహిక, సాంఘిక, పారమార్థికములకు సంబంధించిన సకల కామ్యములను సిద్ధింపజేసుకోగలమని తపోభివృద్ధిని సాధించగమలమని సాక్షాత్తుగా శ్రీ గణపతిమునిగారే స్పష్టముచేసారు.

“యంయం కామయతే కామం తం తం వేదేన యాగేన సిధ్యతి” అను ప్రమాణముచొప్పున ఎవరు ఏ కోరికలను సాధించాలని ఆశించుచున్నారో ఆయా కోరికలన్నీ యజ్ఞముఖముగా సిద్ధిస్తాయని తెలియబడుచున్నది. కావున, ఇన్ద్రయజ్ఞమును అనుష్టించి కామ్యములను సిద్ధింపచేసుకుందురు గాక!

॥ఇన్ద్రో విశ్వస్య రాజతి॥